SLOVACI U DOBANOVCIMA

U prvoj polovini 19.veka u Dobanovce se naseljavaju prve slovačke porodice iz Bačke tj, Kisača i Bačkog Petrovca. Večina je bilo zemljoradnika pa najviše su i došli zbog jeftine i plodne zemlje. Prve porodice koje se pominju su Kohut, Žila, Vitiz, Čapelja, Siracki, Snjida, Krajči, kasnije dolaze iz Gložnja(Hložany), S.Pazove, Boljevaca pa se pominju familije Čanji, Fabri, Ferko, Kulik, Agarski, Marčok, Podmajurski, Fabjan, Greksa, Križan, Menđan, Sikora, Đurovka, Bađonski, Brna, Ivak, Kardelj, Haško, Vrška, Litavski, Gajdoš, Karasek, Dolinaj, Đarmocki, Ćepli, Krupinski, Sljuka, Severini, Dubovski, Matuh, Galat...

1900.godine u Dobanovcima zivi oko 200 Slovaka, između dva rata oko 500 a posle drugog svetskog rata broj drastično opada tako da danas u Dobanovcima živi manje od 200 osoba koji su se izjasnili kao Slovaci.

1907. godine Slovaci podižu svoju Slovačku evangalističku crkvu u centru mesta dok su do tada imali zajedničku službu sa Nemcima evangelistima.

1908. godine otvara se slovačko odeljenje pri osnovnoj skoli i dolaze prvi slovački učitelji.

1929. godine se formira Slovačka čitaonica a 1934. godine izgradnjom Slovačkog narodnog doma nastaje Slovačko kulturno prosvetno društvo „Šafarik“. Učitelj Jan Vitiz je jedan on najznačajnijih Slovaka koji je doprineo da Slovaci imau svoju školu i Društvo. Jedna od najnaprednijih porodica tog doba Litavski darovala je zemljište i pozamašnu svotu novca za izgradnju Slovačkog narodnog doma koji će vremenom postati kultno mesto ne samo Dobanovaca i Dobanovčana nego i celog Donjeg Srema.

Prvi fotograf u Dobanovcima je bio Jan Litavski, prvi električar Pavel Litavski u Slovačkom domu je bila prva čitaonica, čuo se prvi gramofon i radio, gledao se prvi bioskop i telezivor i bila prva diskoteka u Dobanovcima.

Zbog ko zna čega Dom i Društvo nisu funkcionisali u periodu 1989-2002.

Slovaci danas u Dobanovcima žive u najvećem broju na Maletincima tj. Ulicama Janka Čmelika, Vojvođanskoj, Ugrinovačkoj gde se i nalaze Slovački dom i Crkveni dom SEAVC. U Slovačkoj ulici živi tek par familija koje se vode kao Slovaci.

U centru mesta postoji Slovačka crkva koja je sanirana i konzervirana do daljnjeg tako da se služba vrši i crvenom domu. Crkveni zbor je filija i pripada Boljevačkoj parohiji, Sremskom senioratu na čelu sa Janom Vinkovičem.

Jedan od najznačajnijih Slovaka koji je doprineo sveopštem razvoju Društva, škole, crkve, folklora pa i samog mesta bio je učitelj Jan Galat.

Stanovnici starije dobi se pretežno bave poljoprivredom, srednja generacija je zapošljena u firmama iz mesta i po gradu a mlađe generacije završavaju srednje i više škole i fakultete u Beogradu.U Dobanovcima nije zabeležen primer multietnične ne tolerancije ali prirodna asimilacija čini svoje. Da bi se koliko toliko to zaustavilo ponovo sa radom se obnovilo 2002. godine Slovačko kulturno prosvetno društvo «Šafarik» koje je i doprinelo na se neke stvari pokrenu.

Naši nastupi:

Šafarik se danas sastoji od:

            - folklorne sekcije (mlađe i starije) - hora i solo pevača

            - orkestra i solo muzičara

            - dramske sekcije dvojezični - MOMS-a

            - sportske sekcije (mali fudbal, stoni tenis, šah)

            - etno žena,foto i likovne sekcije.

Prevashodni zadatak Društva je negovanje tradicije i kulture kako Slovačkog tako i ostalih naroda sa ovih prostora.

Folklorna sekcija ima 13 koreografija (slovačke, srem, banat, istočnu i zapadnu srbiju, ...).

Slovačku nošnju imamo našu za oba ansambla i pevače koju smo sašili zahvaljući sredstvima iz APV i Nacionalnog saveta slovačke nacionalne manjine. Ostala nošnja se iznajmljuje iz servisa.

Društvo je amatersko, registrovano, legalno, ima rukovodstvo, radi po Statutu i član je više kulturnih i prosvetnih organizacija, ima oko 120 članova. Finansira se od:

- članarine (koja je dobrovoljna (član folklora plaća 200 dinara mesečno ili par, npr.      brat i sestra 300 dinara) a članovi ostalih sekcija 300 dinara na godišnjem nivou)

- dobrovoljnih priloga (uglavnom skromnih)

- sponzora nemamo !

Prvu godinu svi su bili volonteri. Rukovodstvo je to i ostalo, međutim, muzičarima i koreografu se mora platiti da bi nastavili rad:

- troškovi muzike za mesec dana, ne računajući nastupe, su 6.000 dinara

- koreograf 6.000 dinara

- Šafarik je pokrenuo ponovno uvođenje (posle 25 godina) Slovačkog jezika fakultativno u osnovnu školu "Stevan Sremac" i samom KPD-u tako da nam je potrebno finansiranje profesionalnog lica (učitelj Slovačkog jezika)

- najveće troškove nam predstavljaju iznajmljivanja autobusa tj troškovi putovanja

- Sveukupno mesečni troškovi oko 15.000 dinara(koje sami nemožemo snositi),

PLAN I PROGRAM ŠAFARIKA ZA 2006.godinu

- januar – pevački festival «U Pivničkom polju»,

- februar – koncert povodom dana zaljublenih,Zuzanska zabava u St.Pazovi,Nove muzičke nade 2 ,

- mart –koncert u ambasadi R.Slovačke u  Beogradu

- april – uskrsnji koncerti i gostovanje u Boru,smotra folklora u St.Pazovi

- maj – festival «Šokački dani»Županja,R.Hrvatska,gostovanje u N.Sadu,festival «tancuj tancuj»Hložani,

- jun- festival «Balkan folk....»R.Bugarska,dečji festival «zlata brana»Kisač,

- jul – turnir u malom fudbalu Matice Slovačke Jugoslavije

- avgust – seoska slava (600 godina Dobanovaca),SNS-B.Petrovac i seminar koreografa

- 3.,4.,5. septembar -  150 godina Slovaka u Dobanovcima,

- septembar – put u Republiku Slovačku,Dani Padine,festival Zlatni ključ u Selenči

- oktobar – put u Španiju sa KUD «Ikarbus» iz Zemuna, dečiji pevački festival u Kovačici

- novembar – Raspevani Srem, put u Nadlak u Rumuniju na pevački festival

- decembar – Godišnji Božični i Novogodišnji koncerti

- redovno učešće na svim manifestacijama u organizaciji Društva amatera Beograda

- dva puta mesečno učesnici projekta «Most»

- učesnici projekta“Spolkografija“NRSNM

- snimanje i promocija CDa pobednice festivala „u pivničkom polju“ Jasmine Greksa

- obnova i saniranje krova i zgrade Slovačkog doma,sredjivanje sale i dvorišta i izgradnja bine na otvorenom

- u toku godine može doći do izmene plana (novi koncerti, gostovanja, itd)